5x Social designers

Wat is social design nou precies? En hoe wordt het toegepast? Aan de hand van vijf concrete voorbeelden leggen we je uit wat de kracht van sociaal ontwerpen is. En wat op dit gebied interessante platformen en ontwikkelingen in Eindhoven zijn.
In het kort: social designers zetten sociale veranderingen in gang. Of het nou gaat om grote maatschappelijke thema’s of hoe een kind een ziekenhuisbezoek ervaart. Ze trekken daarbij nauw op met de mensen om wie het uiteindelijk gaat en brengen vaak met onverwachte interventies een heel nieuw gesprek op gang. Sociaal ontwerpers werken aan projecten rond eenzaamheid, wijkverloedering en schuldproblematiek, maar ook in de gezondheidszorg en het bedrijfsleven.

Een social designer komt zelden met kant-en-klare oplossingen. De aanpak is een combinatie van luisteren, observeren, testen en experimenteren. Zo ontstaat een product of proces dat werkt voor de uiteindelijke gebruiker.

Tante Netty

Tante Netty werk al tien jaar vanuit Woensel-West aan sociale uitdagingen. De club koppelt jonge designers en kunstenaars aan projecten om tot nieuwe inzichten en oplossingen te komen. Tante Netty zorgt voor onderlinge verbinding in de wijk, bijvoorbeeld met het ‘oudste beroep ter wereld’. Driekwart jaar deed ontwerper Tom Loois onderzoek naar het sekswerk in Woensel. Hij sprak met bewoners, wandelaars (de klanten), exploitanten, de GGD en het Legers des Heils.

Zijn ervaringen bundelde hij in een tour door de wijk, inclusief audiocommentaar, live poëzie van stadsdichter Jessica Bartels, een quiz en een blik achter de schermen op het Baekelandplein. Het creëerde nieuwe ruimte voor onderlinge gesprekken.

Scheepers&Renee

Midden in het centrum is een stuk stad omgevormd tot park. Renee Scheepers onderzocht samen met Alissa van Asseldonk hoe het Victoriapark eruit zou moeten zien volgens stad- en buurtbewoners. Hun aanpak: diepte-interviews met usual en unusual suspects, van de baas van de bieb tot de vaste stamgast in het park.

Daarnaast gebruikten ze interventies als onderzoeksmethode. 152 park-verlangens dienden bijvoorbeeld als openingszin voor een praatje met toevallige passanten over hun gewenste parkervaring. Belevingen en behoeftes werden zo inzichtelijk gemaakt. En er kwam een verrassende gebruikersgroep naar voren die eerder niet in beeld was: de vele omwonenden die dankzij hun uitzicht ook onder de gebruikers van het park vallen.

Anne Ligtenberg en Mats Horbach

Sommige onderwerpen kaarten we maar moeilijk aan. Bang om het verkeerde te doen, gaan we een thema als seksueel misbruik bijvoorbeeld uit de weg. Zelfs hulpverleners ervaren op dit gebied ‘handelingsverlegenheid’, ontdekten de Eindhovense sociaal ontwerpers Anne Ligtenberg en Mats Horbach. Zij willen dat tij nu keren.

Met #YOUTOO? zijn ze een toegankelijk platform gestart om misbruik beter bespreekbaar te maken. De online plek moet uitgroeien tot een catalogus van ervaringen en tips ván slachtoffers áán professionals. “Ons doel is om hulpverleners te helpen het gesprek over misbruik op een verantwoorde, respectvolle manier te initiëren, zodat niet alle verantwoordelijkheid bij slachtoffers ligt.” Anne en Mats ontwerpen dit project samen met hulporganisatie Blauwe Maan.

Studio Marleen van Bergeijk

Hoe wordt een kind een gelijkwaardige gesprekspartner als het over zijn eigen gezondheid gaat? In medische gesprekken worden kinderen vaak onbedoeld over het hoofd gezien, constateerde social designer Marleen van Bergeijk. Terwijl het nou juist over hun leven gaat. 

Ze bedacht DOK Tool dat het kind in z’n kracht zet en symmetrie brengt in het gesprek. De gespreksmunten helpen het kind om zich uit te drukken. De bijbehorende software houdt alles netjes bij en geeft aan het eind automatisch een visuele samenvatting van wat er besproken is. Deze krijgt het kind mee naar huis, zodat hij ook achteraf inzicht heeft in zijn eigen zorgproces.

Social Design Lobby

Tijdens Dutch Design Week 2020 lanceerden twee Eindhovense social design collectieven de Social Design Lobby. Het initiatief van Foundation We Are en Kade Clubhuis is een campagne die de verbinding tussen sociaal geëngageerde designers en organisaties in Nederland faciliteert. En verkent hoe ook jij lobbyist voor de common good kan worden. Welk maatschappelijk vraagstuk zou jij wel willen aankaarten? Op de site ontdek je wat je kan doen voor én met social design.

Meer social design in Eindhoven

In Eindhoven vind je de internationaal toonaangevende opleiding Master in Social Design aan Design Academy Eindhoven en kun je jaarlijks genieten van de beste (social) designers tijdens Dutch Design Week. En wist je dat Eindhoven ooit als eerste stad ter wereld zelf een social designer in dienst nam?